We kijken met gepaste trots terug op bereikte doelen

10 augustus 2024 • 01:00 door Willem Schneider

HENDRIK-IDO-AMBACHT – Het mag je misschien ontgaan zijn, maar de eerste helft van de huidige collegeperiode zit er al weer op. Begin juli 2022 kwam er een coalitieprogramma, dat de raad in september 2022 besprak.

Inleiding: Midterm review
Na de verkiezingen in maart 2022 werd voor het eerst in de Ambachtse politieke geschiedenis een (SGP-)informateur benoemd. Nieuw was ook dat -onder sterke druk van Gemeente Belangen- een college kwam, dat werd gesteund door vier en niet door drie partijen. Deze midterm is voor Ambacht.net aanleiding om met enkele belangrijke partijen in het onderhandelingsproces terug te kijken naar de afgelopen twee jaar. 
De belangrijkste ‘gamechanger’ is Gemeente Belangen. Maar ook de VVD was als nieuwe coalitiepartij of (counter)partner een belangrijke speler. Daarnaast boekten de oppositiepartijen Realistisch Ambacht en de PvdA winst: beiden gingen van één naar twee zetels, maar kwamen niet in het college. Dat was voor Ambacht.net reden om ook met hen terug te kijken. We zullen daarom wekelijks een interview plaatsen met de top van deze vier fracties. De aftrap ligt bij Gemeente Belangen, “de scharnierpartij”, die zorgde voor de komst van een vierde partij in de coalitie en college.

Gemeente Belangen: Gepaste trots 
De afvaardiging van deze fractie bestond uit fractievoorzitter Marjet Vogelaar en raadslid Melis Nugteren. Terugkijkend naar de start in 2022 is de eerste vraag:
Wat was jullie verwachtingspatroon en welke belangrijkste doelen hadden jullie voor ogen?
Melis: “Het was wel een vreemde start. Zowel Gemeente Belangen als CDA verloren een zetel. Onze insteek na de verkiezingsuitslag was, om in ieder geval met de bestaande coalitie niet zomaar door te gaan. Deze coalitie had immers twee zetels verloren. In onze visie dient de verkiezingsuitslag gerespecteerd te worden en moet je vooral kijken naar de winnaars van de verkiezing bij het vormen van een coalitie.”

Vierde wethouder: harde eis
Melis vond een ‘gepaste gereserveerdheid’ op dat moment dan ook een goed uitgangspunt. “Eerlijk gezegd: eigenlijk hadden we niet de verwachting dat wij in de nieuwe ronde in de coalitie zouden komen. Toen duidelijk werd, dat we wel in beeld waren, was voor ons de harde eis dat er een vierde partij bij moest komen. Waarom? De bestuurscultuur in Hendrik-Ido-Ambacht moet in onze beleving veranderd worden. Van oudsher bestaat de coalitie in Hendrik-Ido-Ambacht uit SGP-CU/CDA aangevuld met een derde partij. Aan het einde van de vier jaar of acht jaar bleek de derde partij altijd zetelverlies te leiden. Ook in het geval van Gemeente Belangen heeft dit tot zetelverlies geleid. Een coalitie met vier partijen zorgt ervoor dat er een andere bestuurscultuur ontstaat, met meer ruimte voor de kaderstellende rol van de raad. Als voorbeeld meer werken met startnotities in plaats van uitgewerkte raadsvoorstellen naar de raad sturen.”

Melis: “De portefeuilles van onze wethouder Lafleur werden vaak slechts met incidenteel geld gedekt, waar de andere portefeuilles met structurele budgetten werden gedekt. Onderwerpen als duurzaamheid bleken in het vorige college een ondergeschoven kindje te zijn. Onze invloed was daarom veel minder dan nu. Maar deze positie paste ook wel in de Ambachtse politieke traditie: een derde partij mag aansluiten bij SGP-CU en het CDA. Met vier partijen hebben wij dan ook een ander politiek spectrum gecreëerd. Zo werd ons zes jaar geleden als nieuwe coalitiepartij verweten ‘te tekenen bij het kruisje’, dat in onze beleving zeker niet is gebeurd. Uiteraard is het wel zo dat je afspraken maakt als coalitiepartij en dat je niet je gehele wensenlijst kunt inwilligen wat je in je verkiezingsprogramma schrijft. Kijkend naar alle verkiezingsprogramma’s zitten de verschillen vooral op de zondagsrust (evenementen op zondag, winkels open op zondag, binnenzwembad open op zondag).” Met de VVD als vierde partij is volgens Melis de onderhandelingspositie een stuk steviger op deze thema’s.

Trots: doelen bereikt
Melis kijkt met gepaste trots terug naar de afgelopen twee jaren, want er zijn belangrijke doelen van Gemeente Belangen gerealiseerd. Deze doelen waren het wegnemen van het dwingende karakter van de zondagsrust, de pilot opening binnenzwembad de Louwert, de invoering van het recycletarief, maar zeker ook de verandering van de bestuurscultuur.

Evenementen
Melis: “Ambacht moet zeven dagen per week een evenement kunnen organiseren. Je hoeft dan geen concerten van hardrock bands te organiseren, maar je moet elkaar wel in parken kunnen ontmoeten. Kijk bijv. naar het succes van de Food Truck Festivals. Wij zien uit naar ideeën van ondernemers, die de beschikbare faciliteiten (prachtige parken) met dergelijke festivals voor ontmoeting kunnen vullen op alle dagen van de week. Verder is het binnenzwembad op zondag nu geopend. Gemeente Belangen zet in op een structurele opening van het binnenbad van De Louwert.”
Melis weet nog niet of het aantal uren zwemmen in het binnenbad ook wordt uitgebreid. Hij is daar een sterk voorstander van en is bereid om vanuit de gemeente een financiële bijdrage te leveren om dat mogelijk te maken. “Als sprake is van een structurele opening, kun je ook abonnementen voor het binnenbad verkopen. Dat verhoogt de opbrengst. Echter dat is niet aan de politiek, maar aan de uitbater.”

Gemeente Belangen bezoekt Food Truck Festival 

Winkels open op zondag
Als het gaat om de winkels open op zondag, geeft hij toe dat deze winkels nog dicht zijn. “We vinden echter dat we niet de winkeliers kunnen verplichten om de winkels op zondag dicht te houden, maar ook niet om open te houden. Supermarkten en Intratuin zullen dan ongetwijfeld open gaan.”

Nieuwe bestuurscultuur
Melis stelt ook vast dat een andere bestuurscultuur is ontstaan: “Wethouders werken nu met startnotities en leggen de kaders bij de raad neer. Vroeger kreeg je als raad één voorstel voorgeschoteld en daar moest je het mee doen. De raad krijgt dus meer participatie dan vroeger. Dat gaat beter, ook bijvoorbeeld het onderwerp Wonen. We hebben bijvoorbeeld extra woonruimte gecreëerd in de Oranjebuurt.”

Verder is Gemeente Belangen voorstander om in het kader van de verdichting meer “in de lucht te bouwen” (flats met daaronder parkeerhavens) waardoor meer woningen komen. “Je kan het niet alleen bij laagbouw houden, daarmee ga je het niet meer redden. En inderdaad, dan moet je wegblijven van termen als het dorpse karakter van Ambacht.” Volgens Marjet kan er dan ook meer sociale woningbouw komen, ‘door bijvoorbeeld de eerste en de tweede laag te reserveren voor (sociale) huur.’  

Samenwerking coalitie
Hoe verloopt volgens jullie de samenwerking tussen de diverse coalitiepartijen? Gaat deze samenwerking beter dan in de vorige raadsperiode en zo wat is de reden daarvan?
Marjet: “Het gaat niet in termen van beter of slechter, maar het gaat nu anders, omdat je nu met vier partijen een coalitie vormt. De verhoudingen zijn anders, omdat het verkiezingsprogramma van de VVD nog meer aansluit op ons verkiezingsprogramma. Onze opvattingen zitten dicht bij elkaar.” Melis: “De coalitie is ‘stabieler’ geworden. En de winst is ook dat met deze coalitie de gemeenteraad meer aan zet komt. Dit onderwerp was bij de onderhandelingen best wel zwaar, maar we hebben nu toch grote stappen ondernomen voor een nieuwe bestuurscultuur.”

‘Niet in beton gegoten’
Volgens Gemeente Belangen is het coalitiebeleid niet in ‘beton gegoten.’ Melis verwijst bijvoorbeeld naar:
– het Mobiliteitsplan (inclusief parkeerbeleid, bestelbussen) dat bij de raad is neergelegd met vragen als: wat willen we, welke doelen
– Het hondenbeleid, dat op basis van startnotitie en een enquête is opgesteld
– Woonprojecten: wat willen we? Daar is in het verleden diverse keren met de raad over gesproken.

In hoeverre heeft de tussentijdse wethouderwisseling het beleid van de coalitie verbeterd?
Melis: “De partij heeft met de komst van de huidige wethouder te maken met een grote aderlating, omdat André Flach een goede bestuurder was. Maar het beleid hangt gelukkig niet van één persoon af.” Marjet: “Het is jammer dat de benoemingsprocedure is gegaan zoals het gegaan is. Maar: we hadden dit van tevoren aangekondigd, dus de SGP wist van te voren dat het anders zou lopen, dan ze gedacht hadden. En dat is dus gebeurd.”

Meer geld groenbeheer
Welke successen heeft jullie wethouder Lafleur de afgelopen twee jaar behaald?
Marjet: “Hij heeft nu meer geld gekregen voor het groenbeheer. Hij krijgt ook structureel geld en niet uit ‘potjes’. Melis: “Ralph had ook te weinig ambtelijke capaciteit voor grote projecten: er moest steeds ingehuurd worden en hij had bijvoorbeeld voor de energietransitie slechts één medewerker.”
“In de huidige raadsperiode is de capaciteit gelukkig beter op geregeld en is er voldoende ruimte om het programma duurzaamheid, met zes mooie opgaven lijnen en mooie ambities, te realiseren, nadat dit programma met een ruime meerderheid door de gemeenteraad is goedgekeurd,” aldus Melis.

Nieuw afvalsysteem: ‘Plastic 100% recyclebaar, weinig restafval’
Op onze Facebookpagina en andere sociale media is veel negatieve aandacht voor het nieuwe afvalsysteem. Is dat terecht of wordt een vertekend beeld gegeven?

Marjet: “Er wordt enorm hard gewerkt om mensen, die moeite hebben met afval scheiden zo goed mogelijk te helpen door bijvoorbeeld het inzetten van afvalcoaches. Er zijn elke vrijdag veel gele zakken te zien door heel het dorp. Dit geeft aan de er veel plastic wordt gescheiden en dat het recycletarief dus ook succesvol is. Bijna 100% van het ingezamelde plastic kan worden hergebruikt. In veel opengescheurde zakken zie je ook veel etensresten zitten, dat zorgt dat de zakken voor dieren aantrekkelijk zijn. Plastic afspoelen zou een tip zijn om de zakken etensresten-vrij te houden en dus de vogels niet aantrekken. Nieuw beleid en een nieuwe wijze van afval scheiden vergt nu eenmaal tijd en een goede communicatiestrategie met tips voor onze inwoners zijn hierin belangrijk.”

Melis geeft nogmaals aan hoe schoon het systeem is: “100% uit deze zakken is recyclebaar. De afspraak is dat niet meegenomen zakken (bijv. met piepschuim) wel later opgehaald worden. Welk systeem je ook kiest, er zijn altijd wel mensen die het er niet mee eens zijn en het systeem frustreren. Daar ontkom je niet aan.  Het is pure winst dat we nog maar heel weinig restafval hebben in vergelijking met vroeger. Je wint daar zoveel grondstoffen mee!” Het gaat dus nu echt goed, is zijn conclusie.  

Veel Ambachters houden zich aan de regels

Evaluatie
Waarom dan een evaluatie in oktober? Melis: “Dit evaluatiemoment is al lang geleden met elkaar afgesproken. We zullen nog wel kijken of er nog wat stevigere plastic zakken zijn en beter voor het milieu. We zijn een groot voorstander van dit systeem, omdat het grondstoffen bespaart. Alles staat of valt met het gedrag van Ambachters. Het grootste gedeelte van de inwoners doet het hartstikke goed. Laten we dat ook goed benadrukken! Een goede afvalscheiding levert immers geld op, want je houdt dan weinig restafval over. Hoe beter je afval scheidt, hoe lager de kosten.”

Meer vertrouwen?
In hoeverre is de afgelopen twee jaren het vertrouwen tussen het college en de Ambachtse bevolking door hun beleid gegroeid?
Melis: “Het vertrouwen in de lokale politieke hangt nauw samen met het vertrouwen in de landelijke politiek. Kijkend naar de veiligheidsmonitor 2023 zie je op de thema’s veiligheid en leefbaarheid een hogere tevredenheid over de gemeente. Ook hier zien wij de grote meerwaarde van de veranderende bestuurscultuur als een winstpunt om het vertrouwen tussen college en de Ambachtse bevolking verder te laten toenemen.”

Marjet en Melis op zondagmorgen aan de koffiebar bij het binnenbad in de Louwert 

Foto’s: Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht/Cees van Meerten, Gemeente Belangen